Πολλές φορές ακούμε τη λέξη σχολική ετοιμότητα και λίγο πολύ γνωρίζουμε τι μπορεί να σημαίνει.Όμως, πιθανόν δε γνωρίζουμε από τι εξαρτάται η σχολική ετοιμότητα ενός παιδιού. Υπάρχουν κάποιοι σημαντικοί παράγοντες που την επηρεάζουν και χάρη σε αυτούς γίνεται πιο εύκολη ή δύσκολη η ομαλή ένταξη του παιδιού στο σχολείο, κάτι που απασχολεί όλους τους γονείς με παιδιά αυτής της ηλικίας.
Τι είναι η σχολική ετοιμότητα
Η σχολική ετοιμότητα, ερμηνεύοντας τη φράση, αναφέρεται στο εάν ένα παιδί είναι έτοιμο να ξεκινήσει το σχολείο και να φοιτήσει με επιτυχία στην Α δημοτικού.
Στην ουσία, όμως, τι ακριβώς σημαίνει να είναι «έτοιμο» ένα παιδί;
Δεν αρκεί μόνο να μπορεί ένα παιδί ήδη από το νηπιαγωγείο να γράφει το όνομά του και να μετράει μέχρι το δέκα για να πούμε ότι είναι έτοιμο.
Υπάρχουν κάποιοι τομείς ανάπτυξης τους οποίους θα πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να είναι σε θέση να ξεκινήσει το δημοτικό σχολείο και να παρακολουθήσει με επιτυχία το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της α τάξης του δημοτικού χωρίς δυσκολίες.
Όταν ένα παιδί βρίσκεται σε ένα ζεστό και οικείο περιβάλλον, θα αναπτύξει ικανότητες που θα το βοηθήσουν να πετύχει στο σχολείο:
Και για να αναπτύξει αυτές τις δεξιότητες παίζει ρόλο ένας συνδυασμός παραγόντων.
Σχολική ετοιμότητα: από τι εξαρτάται;
Αρχικά, η ικανότητα ενός παιδιού να μάθει εξαρτάται από το πόσο καλά έχει κατακτήσει την ικανότητα της αυτορρύθμισης, δηλαδή της ικανότητας να ρυθμίζει μόνο του τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του και να διατηρεί την προσοχή του ανάλογα με τις καταστάσεις. Υπάρχει μια ευαίσθητη περίοδος, όπου η αυτορρύθμιση μπορεί να ενισχυθεί, μεταξύ 3 έως 5 ετών.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η περιοχή του εγκεφάλου που υποστηρίζει την ανάπτυξη αυτορρύθμισης, βιώνει σημαντική ανάπτυξη. Αν αυτό γίνει σε αυτό το χρονικό διάστημα, το παιδί θα ωφεληθεί και σε όλη τη σχολική του πορεία.
Η αυτορρύθμιση αναπτύσσεται σωστά σε ένα περιβάλλον που παρέχει ευκαιρίες για μάθηση μέσα από το παιχνίδι, διεγείροντας τη φαντασία και την περιέργεια του παιδιού.
Αυτό μπορεί να γίνει από:
Προσχολική εκπαίδευση και παιδαγωγοί προσχολικής ηλικίας
Η συμμετοχή του παιδιού στην προσχολική εκπαίδευση είναι ένας σημαντικός παράγοντας που προάγει σχολική ετοιμότητα και έχει συνδεθεί με βελτίωση στους ακόλουθους τομείς:
Το εκπαιδευτικό προγράμματα της προσχολικής αγωγής ενθαρρύνει τη μάθηση μέσα από το παιχνίδι, κάτι που κάνει τα παιδιά να κατανοούν καλύτερα αυτό που πρέπει να μάθουν. Επιπλέον, οι παιδαγωγοί ξέρουν πότε αναπτύσσεται η λεπτή κινητικότητα, καθώς και η συναισθηματική και κοινωνική δεξιότητα ενός παιδιού, έτσι ώστε να συμβουλεύσουν τους γονείς για περαιτέρω διερεύνηση.
Οι γονείς και οι φροντιστές
Η άμεση συμμετοχή του στενού περιβάλλοντος ενός παιδιού στην πρώιμη μάθηση και ανάπτυξη ενισχύει επίσης την ετοιμότητα του σχολείου. Θα πρέπει οι γονείς να δίνουν ερεθίσματα στα παιδιά για ανάγνωση βιβλίων, για δραστηριότητες είτε σε εσωτερικό χώρο (ζωγραφική, κατασκευές, παιχνίδια ρόλων…) είτε σε εξωτερικό (παιχνίδι με μπάλα, σωματική άσκηση, επαφή με τη φύση…). Η έκθεση σε οθόνες θα πρέπει να αποφεύγεται ή τουλάχιστον να περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό.
Αιτίες έλλειψης σχολικής ετοιμότητας
Δυστυχώς, όμως, δεν φτάνουν όλα τα παιδιά στο σχολείο με τις ίδιες εμπειρίες. Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που συμβάλλουν στην έλλειψη σχολικής ετοιμότητας ενός παιδιού και ενδέχεται να πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αυτά περιλαμβάνουν:
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ενδείξεις της σχολικής ετοιμότητας είναι αλληλένδετες, τότε κατανοούμε ότι η υποστήριξη σε έναν τομέα μπορεί να επηρεάσει θετικά και άλλους τομείς.
Τι πρέπει να ξέρει ένα παιδί που θα πάει α' δημοτικού;
Το παιδί με τη βοήθεια των παιδαγωγών προσχολικής εκπαίδευσης και του οικογενειακού περιβάλλοντος θα πρέπει να έχει κατακτήσει τους παρακάτω τομείς ανάπτυξης:
Αυτοεξυπηρέτηση: Όσο και αν φαίνεται «άσχετο» με το σχολικό περιβάλλον, δεν είναι καθόλου. Το να μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί ένα παιδί ηλικίας 6 ετών είναι πολύ σημαντικό στάδιο ανάπτυξης που δείχνει ότι έχει κατακτήσει δεξιότητες αδρής και λεπτής κινητικότητας, που το καθιστούν ικανό να κάνει κάποιες ενέργειες στο σχολείο (από το να ανοίξει το δοχείο φαγητού για να φάει το μεσημέρι μέχρι και να κάνει χρήση της τουαλέτας χωρίς καμία βοήθεια από κανέναν).
Συγκέντρωση και προσοχή: Το παιδί θα πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί να παρακολουθήσει το δάσκαλο και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Συναισθηματική ανάπτυξη: Θα πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του για να μπορεί να αλληλεπιδρά ομαλά με τους δασκάλους, αλλά και τους συνομηλίκους τους.
Κατανόηση: Θα πρέπει να κατανοεί τον προφορικό λόγο και να μπορεί να ακολουθήσει τις οδηγίες του δασκάλου.
Γλωσσική ικανότητα και άρθρωση: Θα πρέπει να μπορεί να εκφραστεί με τρόπο κατανοητό από τους άλλους.
Κοινωνικές δεξιότητες: Το παιδί πρέπει να μπορεί να συμμετέχει σε ομαδικές εργασίες και να συνεργάζεται ομαλά με τους συμμαθητές του και με το δάσκαλο ακολουθώντας κοινωνικούς κανόνες.
Κινητικές δεξιότητες
--Αδρή κινητικότητα: Θα πρέπει να μπορεί μα χρησιμοποιεί τους μυς του για να τρέξει, να κάνει άλματα, να κλωτσήσει μία μπάλα.
--Λεπτή κινητικότητα: Θα πρέπει να έχει αναπτύξει δεξιότητες των δακτύλων, του καρπού και των χεριών, όπως να μπορεί να κρατήσει σωστά το μολύβι ή να κόψει με ψαλίδι, να ανοίξει το δοχείο φαγητού ή να δέσει τα κορδόνια του. Η λεπτή κινητικότητα είναι ένας τομέας που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων στο σχολείο, οπότε η ανάπτυξη αυτών θα επιτρέψει στο παιδί να συμμετάσχει σε δραστηριότητες πολύ πιο εύκολα και πρόθυμα. Κατακτώντας για παράδειγμα τη λεπτή κινητικότητα, σημαίνει ότι θα μπορέι να πιάνει σωστά το μολύβι, άρα θα μπορεί να μάθει να γράφει σωστά.
Αυτορρύθμιση: Η ικανότητα να ρυθμίζει μόνο του τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του και να διατηρεί την προσοχή του ανάλογα με τις καταστάσεις.
Λογική σκέψη: Δεξιότητες συλλογισμού, οργάνωσης και λογικής σκέψης (π.χ. τι πρέπει να ετοιμάσω για να πάω στο σχολείο;).
Αντίληψη χρόνου: Η κατανόηση ότι υπάρχει μία διαδοχική σειρά κάποιων βημάτων για να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα (π.χ. να μπορεί να κάνει μια εργασία ακολουθώντας κάποιες ενέργειες με τη σειρά).
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι νηπιαγωγοί και οι γονείς ΠΡΙΝ ξεκινήσει το δημοτικό;
Οι παιδαγωγοί προσχολικής εκπαίδευσης θα πρέπει:
Οι γονείς θα πρέπει:
Πάρα πολύ σημαντικό κομμάτι της όλης προετοιμασίας για το σχολείο είναι να υπάρχει συνεργασία των γονιών με τους παιδαγωγούς προσχολικής εκπαίδευσης για να εντοπιστούν τυχόν σημάδια έλλειψης ή αργής ανάπτυξης, ώστε να υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση από ειδικό πριν το παιδί ξεκινήσει το σχολείο.
Πότε ένα παιδί επαναλαμβάνει το νηπιαγωγείο;
Εάν ένα παιδί έχει δυσκολίες με την ετοιμότητα του σχολείου, μπορεί να χρειαστεί να ξαναφοιτήσει στο νηπιαγωγείο. Για πολλούς γονείς αυτό αποτελεί ταμπού, αλλά αυτό που προέχει είναι η ψυχική υγεία και η γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού, οπότε θα πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη.
Τα κριτήρια επαναφοίτησης στο νηπιαγωγείο είναι (χωρίς να σημαίνει ότι ισχύουν πάντα για όλα τα παιδιά), όταν βλέπουμε ότι το παιδί:
Γιατί να αναζητήσω θεραπεία, εάν παρατηρήσω δυσκολίες στη σχολική ετοιμότητα του παιδιού μου;
Oι δεξιότητες σχολικής ετοιμότητας είναι σημαντικές. Χωρίς αυτές τις βασικές δεξιότητες που έχουν ήδη καθιερωθεί κατά την είσοδο στο σχολείο, τα παιδιά μπορεί πολύ γρήγορα να βρεθούν αντιμέτωπα με δυσκολίες σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους που μπορεί να προχωρούν πιο γρήγορα.
Βρες βιβλία για την πρώτη μέρα στο σχολείο
Επομένως, η θεραπευτική παρέμβαση για να βοηθήσει ένα παιδί με δυσκολίες σχολικής ετοιμότητας είναι σημαντική και καθοριστική για την υπόλοιπη πορεία του στο σχολικό περιβάλλον.
Εάν το παιδί σας αντιμετωπίζει δυσκολίες με την ετοιμότητα του σχολείου, συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν εργοθεραπευτή ή / και έναν λογοθεραπευτή που θα εκτιμήσει ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους χρειάζεται παρέμβαση.
Σχετικά άρθρα: Διδασκαλία αγγλικών στο νηπιαγωγείο: Ο απόλυτος οδηγός
